POLEN.

We staan sinds een paar dagen op camping Bumerang in het dorp Chlebow, zo’ n 40 kilometer van de stad Lodz. In dit dorp zijn 40 boerderijen. De meesten zijn klein en staan naast elkaar aan de doorgaande weg, schuin naar de weg toe. Deze camping is er één van. De campingeigenaar is geen boer maar houtbewerker. Op het terrein achter zijn boerderijtje lopen een paar kippen en een haan en vliegt zo nu en dan een Vlaamse gaai voor je voeten weg. We staan in een oude appel- en perengaard, het fruit ligt alom op de grond. De achterburen hebben een koe die ’s middags een loei-halfuurtje heeft met andere eenzame koeien van deze keuterboeren. Ze hebben ook een varken dat gilt als ’s middags het hok opengaat. Van diverse erven klinkt regelmatig hanengekraai. De linkerburen hebben enkele koeien. Zo nu en dan ruikt het naar mest en tegen de avond naar bruinkool. Waarschijnlijk hebben deze boeren ook een strook akkerland net buiten het dorp, maar of dat waar is moeten we nog navragen bij de campingeigenaar.

Onderweg van de stad Krakau naar deze camping reden we over de A1, een weg met gescheiden rijbanen maar ook met bushaltes en afslagen naar links. Waar de weg door eikenbossen gaat staan mensen mandjes cantharellen bij de bushaltes te verkopen, vers geplukt in de bossen. Op enkele akkers worden aardappels met de hand gerooid, een man/vrouw of acht op de knieën op de grond. De gerooide aardappels worden op een houten kar, getrokken door een tractor, vervoerd. Hier en daar staat op een veld een eenzame koe. Het landschap is licht glooiend, agrarisch, afgewisseld met dichte eiken- en naaldbossen.

De dorpen zien er goed uit, de wegen zijn goed, altijd geasfalteerd en soms opgelapt en hobbelig. De huizen zijn meestal goed onderhouden, er is veel nieuwbouw. In vergelijking met Frankrijk is het hier opvallend goed onderhouden, op het Franse land zien veel dorpen er qua huizen armoedig uit, die indruk is er hier helemaal niet. En de nieuw gebouwde huizen zijn veel mooier dan de Franse nieuwbouw. De huizen zijn fris geschilderd in pastelkleuren. De daken zijn van metaal of kunststof. Bij oude huizen zijn dat golfplaten of bitumen. Bij de nieuwere huizen liggen er fel gekleurde daken op, meestal rood en soms blauw of gifgroen, ze zien er uit als dakpannen maar we denken dat het kunststof is. Het kan ook van metaal zijn want het dak van de schuur onder de eikenboom op de camping ziet er uit als een pannendak maar is van metaal, wat te horen is door de eikeltjes die de wind over het dak laat tink-tinkeren.

We zien hier en in Krakau verschillen met de streek waar we ruim een week geleden waren. Dat was in de Sudeten. De mensen daar zagen er over het algemeen grof gebouwd uit en kwamen stug over. Hier in het midden van het land, Mazovie, zijn de mensen wat minder stevig gebouwd, meer Westers, de vrouwen zijn mooier. Men is goed en modern gekleed. In de dorpen komen we nog vrouwen tegen met bloemetjesjurken en jaren-60 schorten. In de steden en dorpen hebben we geen groepjes hangjongeren gezien, geen hondenpoep op straat en geen peuken. Er wordt op straat wel gerookt, maar de peuken dooft men in de straatvuilnisbakken waar een speciaal plateautje voor peuken in zit. In de Sudeten zagen we mooi beschilderde en ongeschonden bushokjes, hier zijn ze kaal en onder de graffiti, maar wel heel.

In de dorpen zijn weinig of geen cafe’ s, terrasjes zien we alleen in de grote steden. Er wordt zowel op bruinkool (te ruiken) als op kolen gestookt. Die kolen worden als losse hoop voor de deur afgeleverd waarna de koper het in zijn kelder schept door een luik aan de straat. Armoede is er wel: in de stad zagen we een enkele muf ruikende man in oude, niet verstelde kleding en in enkele dorpen zagen we oudere mensen in de straatvuilnisbakjes zoeken.

De reclame is westers, hier is het bijvoorbeeld ook doorgedrongen dat het opeens bitter noodzakelijk is eelt van de voeten te schrapen. Supermarkten zijn er in alle maten, van kleine dorpswinkeltjes drie in een rij in de dorpsstraat tot grote Tesco’ s en Carrefour of Intermarche in de grotere plaatsen. En ze zijn net zo gevuld als in Nederland.

De mensen zijn overal vriendelijk, als je in de supermarkt wat vraagt komt al het personeel er bij staan, als we met de caravan op de weg moeten keren omdat we verkeerd gereden zijn geeft men ruimte om dat te doen, bij zebra’s stoppen de automobilisten op tijd, men knippert met de lichten om te waarschuwen voor een politiecontrole. Wat wel vreemd was is dat we twee keer moesten betalen voor hetzelfde stuk tolweg: van Krakau naar Katowice moesten we aan het begin èn aan het eind betalen.

Langs welk soort weg we ook rijden, er zijn altijd regelmatig tankstations te vinden.

De taal begint te wennen, we gebruiken ook ezelsbruggetjes. Zo is dankuwel ‚tien koeien’ en een glaasje vruchtensap onthoud ik door aan zwetende sok te denken (Pools: swiezy sok= vers sap).

Bij Krakau werd geadverteerd voor steen en marmer door het bedrijf Krak, in het Nederlands geen aanbeveling. Sklep betekent winkel en chleb is brood. Spreek uit hleb, als ik dat doe klinkt het als hellep. Op het eierdoosje staat dat ‚jaja’ een ei is, maar mijn ANWB taalgidsje Pools zegt dat ei ‚jajko’ is.

Krakau

Krakau staat bekend als één van de mooiste steden van Europa. Er staan inderdaad mooie panden in zachte kleuren. Maar de ogen worden afgeleid door de drukte in de straten, de massa’s mensen en de vele winkels, restaurantjes en terrasjes. Het plein is groots met een prettige wijdse sfeer, er hangt reisplezier. De rest is druk, vol stromen verkeer. Zelfs in het park lopen massa’s mensen.

Lodz.

De stad Lodz (spreek uit Woetsj) is de op één na grootste stad van Polen. De hele stad werd in de 19e eeuw gebouwd tijdens de industriële revolutie. In 1820 liet het tsaristische Congres-Polen de keus vallen op het kleine plaatsje Lódz als toekomstig centrum voor de textielindustrie. In de tweede helft van de 19e eeuw werd Lódz de belangrijkste textielstad ter wereld.

De originele villa’ s en fabrieken in het centrum bieden nu onderdak aan musea en festivals. In mei 2006 is een groot winkel- diensten en recreatiecentrum geopend op een voormalig fabrieksterrein en kreeg de naam Manufactura.

Dat is een mooi centrum. Men heeft er een centrum in het hart van de stad van gemaakt. Er is een ruim plein met fonteinen en terrasjes. In de oude gebouwen is een theater, een fitnesscentrum, een bowlingcentrum. Er is een overdekt winkelcentrum met winkels van internationale allure, b.v. Pierre Cardin, Hugo Boss, Gerry Weber en ZaZa, maar ook met Poolse bedrijven. Ik ben op zoek geweest naar een winterjas, ik heb er één gevonden, een prachtige jas, schitterend gevoerd en doorgestikt maar helaas heel warm, te warm. Ik heb al een hele warme jas thuis in de kast hangen, dus heb deze prachtige jas niet gekocht. We hebben door de stad gewandeld langs brede wegen, langs grote gebouwen, een koepelkerk en grote Jugendstil villa’s van de fabriekseigenaren, groot en luxe, ik zou ze paleizen noemen. En we hebben in een restaurantje in de Manufactura uitstekend geluncht: een flesje mineraalwater, worteltjessoep met gember en room, zachte kipfilet met bulgur en salade en een groot stuk kersencake als toetje. Prima kwaliteit en dat voor totaal Euro 15,00.

Polen was even wennen, maar we hebben het naar onze zin.

Corrie en Albert.